Abstract: В данной статье основное внимание уделяется выявлению причин преступного поведения молодых людей в Польше при использовании основных положений общей теории напряжения Роберта Агню. Теория Р. Агню объясняет преступное поведение в контексте социальных отношений, которое опирается на отрицательные отношения с другими единицами общества. Автор утверждает, что напряжение — это состояние, являющееся результатом отрицательного отношения, влияния или связей, которые единица рассматривает, как наносящие ущерб ему, и которые она не желает иметь. Преступное поведение является результатом напряжения и отрицательного эффективного состояния, в частности гнева. Автор также рассматривает роль личностных факторов и факторов окружающей среды в активности преступности в ситуациях ощущаемого напряжения. Проверка теории Агню в Польше в применении к исследуемой преступной молодежи явилась положительной, а полученные результаты оказались многообещающими. Общая теория напряжения может быть полезной для выяснения причин и механизмов роста преступности среди молодёжи и сопутствующих ей качественных изменений; тем самым теория может быть полезна, когда речь идет о профилактике, реабилитации, терапии молодежи, которой угрожает преступность и криминальная политика.
Keywords: психология, напряжение, стресс, преступность, молодежь, Роберт Агню, профилактика, реабилитация, агрессия, аномия.
Contact information: Червинская -Якимюк Эва Фридериковна, 30-084, Польша, Краков, Подхоронжих, 2, офис 243.
References:
1. Agnew, R. (1985). A revised strain theory of delinquency. Social Forces, 64.
2. Agnew, R. (1992). Foundation for a general strain theory of crime and delinquency. Criminology. Vol. 30.
3. Biel, K. (2008). Przestępczość dziewcząt. Rodzaje i uwarunkowania, Kraków: Wydawnictwo WAM.
4. Błachut, J., Gaberle, A., Krajewski, K. (1999). Kryminologia. Gdańsk: Wydaw. Info Trade.
5. Czerwińska, E. (2004). Przestępczość młodzieży. Weryfikacja głównych tez ogólnej teorii napięcia Roberta Agnew.
Niepublikowana praca doktorska. Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
6. Czerwińska-Jakimiuk, E. (2011). Przestępczość młodocianych. Interpretacja zjawiska w świetle teorii napięcia Roberta
Agnew”, Wydaw. Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
7. Czerwińska-Jakimiuk, E. (2011). Youth crime. An empirical test of Robert Agnew’s general strain theory. Problems of
Forensic Sciences/ Z Zagadnień Nauk Sądowych, 2011, Vol. 86 (LXXXVI).
8. Czerwińska-Jakimiuk, E. (2011a). Przestępczość młodocianych w okresie transformacji społeczno-ustrojowej w
Polsce:analiza zjawiska w świetle ogólnej teorii napięcia Roberta Agnew, W: J. Zamecka (red.) Identyfikacja i zarządzanie
problemami społecznymi. Warszawa: Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego,
Prace Katedry Socjologii Norm, Dewiacji i Kontroli Społecznej, t. 12.
9. Giddens, A. (2007). Socjologia. Warszawa: PWN.
10. Klaus, W. (2007). Wczesna przestępczość nieletnich i jej skutki. Archiwum Kryminologii, T. XXVIII, Warszawa,
11. Kossowska, A. (2007) Przestępczość i zachowania dewiacyjne współczesnej młodzieży polskiej. Archiwum Kryminologii,
T. XXVIII, Warszawa,
12. Leyton, E. (1996). Polowanie na ludzi. Warszawa: Wyd. al. fine.
13. Machel, H. (2001). Niektóre makroczynniki społeczne sprzyjające aktualnie przestępczości młodzieży w Polsce na
tle procesu transformacji ustrojowej. W: B. Urban (red.). Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka.
Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
14. Majchrzyk, Z. (2001). Nieletni, młodociani i dorośli sprawcy zabójstw. Analiza procesów motywacyjnych i dyspozycji
osobowościowych. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
15. Majchrzyk, Z. (2003). „Niezrozumiałe” motywy zabójstw dokonanych przez młodocianych. W: W. Ambrozik, F. Zieliński
(red.). Młodociani mordercy. Studia nad agresją i zbrodnią. Poznań: Wydaw. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
16. Ostrowska, K. (2005). Agresja w szkole w świetle samoopisów uczniów, Archiwum Kryminologii, T. XXVII 2003-2004,
Warszawa,
17. Rzeplińska, I. (2007). Obraz przestępczości nieletnich w Polsce w badaniach kryminologicznych — przed i po
transformacji. Archiwum Kryminologii,T. XXVIII, Warszawa,
18. Siemaszko, A., Gruszczyńska, B., Marczewski, M. (1999). Atlas przestępczości w Polsce 2. Warszawa: Instytut Wymiaru
Sprawiedliwości. Oficyna Wydawnicza
19. Siemaszko, A., Gruszczyńska, B., Marczewski, M. (2009). Atlas przestępczości w Polsce 4, Warszawa: Instytut Wymiaru
Sprawiedliwości, Oficyna Naukowa.
20. Sławik, K. (1996). Współczesny sprawca przestępstwa. Szczecin: Wydaw. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
21. Turner J.S., Helms, D.B. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne S.A.
22. Urban, B. (2000). Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
23. Urban, B. (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków: Wydaw. Uniwersytetu
Jagiellońskiego.
References (transliteration):
1. Agnew, R. (1985). A revised strain theory of delinquency. Social Forces, 64.
2. Agnew, R. (1992). Foundation for a general strain theory of crime and delinquency. Criminology. Vol. 30.
3. Biel, K. (2008). Przestępczość dziewcząt. Rodzaje i uwarunkowania, Kraków: Wydawnictwo WAM.
4. Błachut, J., Gaberle, A., Krajewski, K. (1999). Kryminologia. Gdańsk: Wydaw. Info Trade.
5. Czerwińska, E. (2004). Przestępczość młodzieży. Weryfikacja głównych tez ogólnej teorii napięcia Roberta Agnew.
Niepublikowana praca doktorska. Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
6. Czerwińska-Jakimiuk, E. (2011). Przestępczość młodocianych. Interpretacja zjawiska w świetle teorii napięcia Roberta
Agnew”, Wydaw. Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
7. Czerwińska-Jakimiuk, E. (2011). Youth crime. An empirical test of Robert Agnew’s general strain theory. Problems of
Forensic Sciences/ Z Zagadnień Nauk Sądowych, 2011, Vol. 86 (LXXXVI).
8. Czerwińska-Jakimiuk, E. (2011a). Przestępczość młodocianych w okresie transformacji społeczno-ustrojowej w
Polsce:analiza zjawiska w świetle ogólnej teorii napięcia Roberta Agnew, W: J. Zamecka (red.) Identyfikacja i zarządzanie
problemami społecznymi. Warszawa: Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego,
Prace Katedry Socjologii Norm, Dewiacji i Kontroli Społecznej, t. 12.
9. Giddens, A. (2007). Socjologia. Warszawa: PWN.
10. Klaus, W. (2007). Wczesna przestępczość nieletnich i jej skutki. Archiwum Kryminologii, T. XXVIII, Warszawa,
11. Kossowska, A. (2007) Przestępczość i zachowania dewiacyjne współczesnej młodzieży polskiej. Archiwum Kryminologii,
T. XXVIII, Warszawa,
12. Leyton, E. (1996). Polowanie na ludzi. Warszawa: Wyd. al. fine.
13. Machel, H. (2001). Niektóre makroczynniki społeczne sprzyjające aktualnie przestępczości młodzieży w Polsce na
tle procesu transformacji ustrojowej. W: B. Urban (red.). Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka.
Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
14. Majchrzyk, Z. (2001). Nieletni, młodociani i dorośli sprawcy zabójstw. Analiza procesów motywacyjnych i dyspozycji
osobowościowych. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
15. Majchrzyk, Z. (2003). „Niezrozumiałe” motywy zabójstw dokonanych przez młodocianych. W: W. Ambrozik, F. Zieliński
(red.). Młodociani mordercy. Studia nad agresją i zbrodnią. Poznań: Wydaw. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
16. Ostrowska, K. (2005). Agresja w szkole w świetle samoopisów uczniów, Archiwum Kryminologii, T. XXVII 2003-2004,
Warszawa,
17. Rzeplińska, I. (2007). Obraz przestępczości nieletnich w Polsce w badaniach kryminologicznych — przed i po
transformacji. Archiwum Kryminologii,T. XXVIII, Warszawa,
18. Siemaszko, A., Gruszczyńska, B., Marczewski, M. (1999). Atlas przestępczości w Polsce 2. Warszawa: Instytut Wymiaru
Sprawiedliwości. Oficyna Wydawnicza
19. Siemaszko, A., Gruszczyńska, B., Marczewski, M. (2009). Atlas przestępczości w Polsce 4, Warszawa: Instytut Wymiaru
Sprawiedliwości, Oficyna Naukowa.
20. Sławik, K. (1996). Współczesny sprawca przestępstwa. Szczecin: Wydaw. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
21. Turner J.S., Helms, D.B. (1999). Rozwój człowieka. Warszawa: Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne S.A.
22. Urban, B. (2000). Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
23. Urban, B. (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków: Wydaw. Uniwersytetu
Jagiellońskiego.